اسلام آباد – 13 ڊسمبر (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آهي ته قانون جي ??ڪمراني نه هجي ??ه چونڊن ۾ طاقتور، وار لارڊز ۽ ڏوهاري ماڻهو اڳتي اچي ويندا آهن، اسرندڙ ملڪن جو پوئتي رهجي وڃڻ جو سبب ڪرپشن ۽ اشرافيا جي ??دعنواني آهي، پاڪستان دهشتگردي جي ??لاف جنگ ۾ سڀ کان وڌيڪ نقصان کنيو، ناڪامي جو ملبو به ا??ان جي مٿان وڌو ويو، هاڻي به افغانستان ۾ ڊگهي خانه جنگي ٿي وڃي ته ان جو سڄو الزام پاڪستان تي اچڻو هو، ڀارت ڪشمير ۾ جيڪو ڪري رهيو آهي اولهه ان تي تنقيد نٿو ڪري جيڪڏهن ڪو ٻيو ملڪ اهڙي طرح ڪري رهيو هجي ها ته گهڻو شور مچي ها، اسان جي ملڪ ۾ اردو ميڊيم، انگلش ميڊيم ۽ ديني مدرسن جي ??عليم ٽي طرح جا نظام هلي رهيا آهن، غير مساوي ترقي انتشار جو سبب بڻجندي آهي، اسان کي ٿنڪ ٽينڪس جي ??ريعي اسان کي پنهنجو صحيح تشخص ۽ حقيقي موقف دنيا تي واضح ڪرڻ گهرجي. اهڙن خيالن جو اظهار هن اپليسي ريسرچ انسٽيٽيوٽ جي ??هتمام هيٺ مارگلا ڊائيلاگ جي ??قريب کي خطاب ڪندي ڪيو. وزيراعظم چيو ته قومون جي وچ ۾ فرق ئي قانون جي ??ڪمراني جو آهي، غريب ملڪن ۾ وسيلن جي کوٽ غربت جو سبب نه آهي پر قانون جي ??ڪمراني ئي معاشري ۾ ميرٽ ۽ تهذيب وڌندي ويجهندي آهي، جهوريت اتي ئي مستحڪم ٿيندي آهي جتي قانون جي ??ڪمراني هجي، جيڪڏهن قانون جي ??ڪمراني نه هجي ??ه چونڊن ۾ طاقتور، وار لارڊز ۽ ڏوهاري ماڻهو اڳتي اچي ويندا آهن، قانون جي ??ڪمراني اهڙي طرح جي ڏوهاري پيشيور ماڻهن کي اڳتي اچڻ کان روڪيندي آهي، وزيراعظم چيو ته بدعنواني قانون جي ??ڪمراني نه هجڻ جي هڪ علامت آهي، اسرندڙ ملڪن جي پوئتي رهجي وڃڻ جو سبب ڪرپشن ۽ اشرافيا جي ??دعنواني آهي، اسان جي ملڪ ۾ تحقيق جي ??عبي ۾ تمام گهٽ ڪم ٿيو آهي ڇو ته تحقيق سان حقيقي سوچ وڌندي ويجهندي آهي ڇو ته جيڪڏهن تحقيق نه ٿئي ته پوءِ ٻيا ماڻهو اسان جي ??اري ۾ پنهنجي ??اءِ قائم ڪندا آهن، اسان پنهنجي ??اءِ سان حقيقتون سامهون نٿا آڻي سگهون، وزيراعظم چيو ته پاڪستان افغان جنگ ۾ آمريڪا جو اتحادي بڻيو پر ناڪامي جو سڄو ملبو پاڪستان تي وڌو ويو، دهشتگردي جي ??لاف جنگ ۾ پاڪستان 80 هزار جانين جي قرباني ڏني، آمريڪا جي ڪنهن ٻي اتحادي جو ايترو نقصان ناهي ٿيو، 30 کان 40 لک ماڻهو بي گهر ٿيا جڏهن ته ا??ان جي معيشت کي 100 ارب ڊالر کان وڌيڪ جو نقصان ٿيو، گذريل 10، 12 سالن دوران ڪنهن اولهندي ملڪ جي ??خبار پاڪستان کي ان جو ڪريڊٽ ناهي ٿيو الٽو پاڪستان کي ڊبل گيم ڪرڻ جو الزام ڏنو ويندو رهيو، غلطيون هو پاڻ ڪري رهيو هو ۽ قصور وار پاڪستان کي بڻايو ويندو رهيو، اسان انهن الزامن جو ان ڪري جواب نه ڏئي رهيا هئاسين ڇو ته ا??ان جي ملڪ جي قيادت جي ??هنمائي ڪرڻ لاءِ ڪو به ٿنڪ ٽينڪ موجود نه هو، مسئلن جي ??ل لاءِ اسان کي ليڊرشپ جي کوٽ درپيش هئي، هن چيو ته هاڻي به افغانستان ۾ جيڪڏهن ڊگهي گهرو ويڙهه ٿي وڃي ها ته ان جو سڄو الزام پاڪستان تي اچڻو هو پر الله تعاليٰ اسان کي ان کان محفوظ رکيو آهي، وزيراعظم چيو ته پاڪستان جي لاءِ اهو انتهائي شرم جي ڳالهه هئي ته ا??ان جنهن جو ساٿ ڏئي رهيا هئاسين، اهو اسان کي اتحادي به قرار ڏئي رهيا هئا، اسان جي مٿان بمباري به ڪري رهيا هئا، اسان جي ماڻهن جون جانيون به ويون پر الزام به ا??ان تي ئي لڳندو رهيو هو ۽ گڏوگڏ امداد ڏيڻ جون ڳالهيون به ڪيون پئي ويون، وزيراعظم چيو ته ان وقت اسان جو ملڪ به ٻن طبقن ۾ ورهائجي ويو هو، هڪ طبقو آمريڪا جو مخالف هو ۽ ٻيو آمريڪا جي ??مايت ۾ اڳتي اچي ويو جنهن جي ڪري اسان پنهنجو موقف ان طريقي سان دنيا جي ??امهون نه آڻي سگهياسين، وزيراعظم چيو ته مسلمان دنيا ۾ ئي اهڙا ٿنڪ ٽينڪس موجود نه هئا جيڪي اهو جواب ڏين ته ا??لام ۽ دهشتگردي جو پاڻ ۾ ڪو به تعلق نه آهي، سڄي دنيا ۾ اسلامو فوبيا جا ذميدار اسان نه آهيون، ڪو به مذهب دهشتگردي جي ??جازت نٿو ڏي، انساني معاشرن ۾ انتهاپسند، اعتدال پسند ۽ آزاد خيال هر طرح جا ماڻهو هوندا آهن پر مذهب جو دهشتگردي سان ڪو به تعلق ناهي هوندو. اولهه ۾ رهندڙ مسلمانن کي نائين اليون کانپوءِ تمام گهڻين مشڪلاتن کي منهن ڏيڻو پيو پر دنيا ۾ مسلمان قيادت پاران ان حوالي سان ڪو به جواب سامهون نه آيو. وزيراعظم چيو ته ڀارت ڪشمير ۾ جيڪو ڪجهه ڪري رهيو آهي اولهه ان تي تنقيد ناهي ڪندو، پر جيڪڏهن ڪو ٻيو ملڪ اهڙي طرح ڪري رهيو هجي ها ته تمام گهڻو شور مچي ها، اسان جا ٿنڪ ٽينڪس هجن ها ته هو ان معاملي کي ڀرپور طريقي سان اجاگر ڪن ها، هندستان ۾ نسل پرست حڪومت هڪ بدقسمتي آهي، جنهن جون فاشٽ پاليسيون آهن ۽ اقليتن سان ناروا سلوڪ ڪيو پيو وڃي، هن وقت ڀارت ۾ اقيلتن کي مشڪلاتون درپيش آهن، وزيراعظم چيو ته قومي سلامتي جو هڪ وسيع تناظر آهي، جيستائين جامع ترقي نه ٿئي قومي سلامتي يقيني نٿي بڻجي ??گهي. جيڪڏهن هڪ ننڍو طبقو امير ٿيندو وڃي ۽ ڪمزور طبقو ڪمزور تر ٿيندا رهيا ۽ هڪ علائقو ترقي ڪري وڃي يا ٻه ٽي شهر ترقي ڪري وڃن ته باقي ملڪ يا صوبا پوئتي رهجي ويندا ته اهو ملڪ به محفوظ ناهي هوندو، غير مساوي ترقي انتشار جو سبب بڻجندو آهي، ڪجهه ماڻهن جي ??مير ٿيڻ سان ڪو به ملڪ مستحڪم نٿو ٿي سگهي، وزيراعظم چيو ته انساني ترقي تي به ڌيان ڏيڻ گهرجي، اسان جي ملڪ ۾ اردو ميڊيم، انگلش ميڊيم ۽ ديني مدرسن جي ??عليم ٽن طرح جا نظام هلي رهيا آهن، ديني مدرسن کي قومي ڌارا ۾ آڻن لاءِ پهريون ڪڏهن به ڪنهن نه سوچيو، نئون آبادياتي نظام ۾ تعليم کي ٺيڪ ڪرڻ بدران ان ۾ وڌيڪ مشڪلاتُون پيدا ڪيون ويون، وزيراعظم چيو ته ا??ان جي ملڪ ۾ معياري ٿنڪ ٽينڪس جي ??رورت آهي ته جيئن بهتر تحقيق جي ??ريعي صحيح معنيٰ ۾ قومي بيانيو سامهون آڻي سگهجي، هن چيو ته غير ملڪي ٿنڪ ٽينڪس انتهاپسندي جي ??وچ رکندڙ عنصرن کي ئي سڄي معاشري جو عڪاس سمجهندي آهي، وزيراعظم چيو ته ا??ان جو دين عام ماڻهو کي متاثر ڪندو آهي، اسان جو مضبوط خانداني ۽ مهذب نظام آهي، اسان وٽ به انتهاپسندي جي ??وچ رکندڙ ماڻهو آهن پر ان جو سبب اهو آهي ته ا??ان غير منصفاني تعليمي نظام کي ٺيڪ نه ڪيو، وزيراعظم چيو ته تحقيق کي فروغ ڏيڻ جي ??رورت آهي، ٿنڪ ٽينڪس جي ??يئن جيئن ساک وڌندي اسان لاءِ آسانيون پيدا ٿينديون وينديون، جڏهن به ٻاهرين ملڪ پاڪستان جي ??لاف ڪا مهم هلندي آهي ته سمنڊ پار پاڪستانين کي تمام گهڻين مشڪلاتن کي منهن ڏيڻو پوندو آهي، معياري ٿنڪ ٽينڪس جي ??ريعي اسان کي پنهنجو صحيح تشخص ۽ حقيقي موقف دنيا تي واضح ڪرڻ گهرجي.